ZESPÓŁ BADAWCZY
PSYCHOANALIZY I BADAŃ NAD KATEGORIĄ GENDER W FILOZOFII

Kierownik – prof. dr hab. Paweł DYBEL
Marzena ADAMIAK, dr

Powołany w roku 2000 Zespół zajmuje się badaniami nad różnorodnymi wpływami psychoanalizy na humanistykę, filozofię współczesną i nurty feministyczne począwszy od przełomu XIX i XX wieku. Badania koncentrują się na pytaniach: (i) jakie elementy teorii psychoanalitycznej Zygmunta Freuda odegrały rolę najbardziej istotną? (ii) jakie były kolejne etapy tych oddziaływań i jak się one zmieniały?; (iii) w jakim zakresie teoria Zygmunta Freuda (i jego następców) jest dzisiaj nadal źródłem inspiracji dla filozofów i badaczy humanistów? (iv) na ile stanowi ona nowy rodzaj hermeneutyki kultury, odbiegający od dotychczasowej tradycji hermeneutycznej?; (v) w jakim sensie Zygmunta Freuda koncepcja „różnicy seksualnej” stanowi przełom w myśleniu o kwestii płci (gender) w myśli europejskiej i (vi) do jakiego stopnia zainspirowała dwudziestowieczne ruchy feministyczne? W ciągu ostatnich dwudziestu lat szczególnie istotną rolę w recepcji i kontynuacji teorii Freuda odegrali przedstawiciele tak zwanego poststrukturalizmu (J. Lacan, J. Derrida, M. Foucault, R. Barthes i inni) i z tego względu w pracach badawczych Zespołu dużo miejsca zajmują te przeobrażenia. Ważne miejsce zajmują też badania nad inspirowanymi przez poststrukturalizm przeobrażeniami w myśli feministycznej i w nurtach z nią spokrewnionych (L. Irigaray, J. Kristeva, J. Butler i inni). Badane są również nurty feministyczne w ramach współczesnej kultury japońskiej. Prace badawcze zespołu skupiają się na wydobywaniu pozytywnych, filozoficznie nowatorskich aspektów „dekonstrukcji” psychoanalizy w ramach poststrukturalizmu. Wśród ważniejszych prac znajdują się książki: P. Dybla Urwane ścieżki. Przybyszewski – Freud – Lacan (Kraków 2000), Duch i dusza (red. P. Dybel; Warszawa 2001), Psychoanaliza i literatura (red. P. Dybel i M. Głowiński; Gdańsk 2001) i J. Bator, Feminizm, postmodernizm, psychoanaliza (Gdańsk 2002).

Adres: Instytut Filozofii i Socjologii PAN,
00-330 Warszawa, ul. Nowy Świat 72, pokój 227,
tel. 657 27 60, fax.: 826 78 23